Profilaktyka ryzyka upadków.

PROFILAKTYKA RYZYKA UPADKÓW.

PORADNIK DLA PACJENTÓW I ICH RODZIN.

 

UPADEK - według definicji WHO upadek jest określany jako zdarzenie, w wyniku którego człowiek znalazł się niezamierzenie na podłodze lub innej, nisko położonej powierzchni  w wyniku utraty równowagi, np. podczas chodzenia.

Do większości upadków dochodzi podczas  prostych czynności jak np.:

• pochylanie,
• siadanie,
• wstawanie,
• chodzenie.

Przyczyny upadków można podzielić na:

wewnętrzne – wynikające ze stanu zdrowia  pacjenta, zaburzeń w obrębie organizmu oraz wieku :

• osłabione funkcjonowanie narządów zmysłów biorących udział w kontroli postawy: wzroku, słuchu, równowagi, układu mięśniowego i nerwowego
• choroby neurologiczne,
• zmieniona postawa ciała charakteryzująca się pochyleniem do przodu i poruszanie się drobnymi krokami,
• upośledzenie wzroku,
• choroby związane z narządem ruchu,
• związane z chorobami układu krążenia – zaburzenia rytmu serca, choroba niedokrwienia serca, nadciśnienie
• zaburzenia otępienne, depresje, stany lękowe
• zaostrzenie choroby przewlekłej(POCHP, astma)
• choroby o ostrym przebiegu (hipoglikemia, zapalenia płuc, niedokrwistość)
• założone opatrunki
• upadki w przeszłości, które predysponują do ryzyka upadków
• każda choroba, która pogarsza stan ogólny pacjenta i jego sprawność ruchową

zewnętrzne – związane z warunkami pobytu w szpitalu lub domu:

• brak poręczy, uchwytów,
• źle dobrane obuwie,
• nierówna, śliska podłoga,
• nieprawidłowe oświetlenie,
• braku środków pomocniczych np. balkoników, itp.,

KONSEKWENCJE UPADKÓW

• stłuczenia,
• złamania (niebezpieczne są zwłaszcza złamania miednicy, kości udowej),
• pogorszenie jakości życia,
• lęk przed kolejnym upadkiem,
• urazowe uszkodzenie mózgu,
• przedłużenie pobytu w szpitalu.

 ZAPOBIEGANIE  UPADKOM PODCZAS POBYTU W SZPITALU

Przyjęcie do szpitala:

• przekaż personelowi szpitala informację na temat dotychczasowych upadków  i dokładnie opisz towarzyszące im okoliczności,
• powiadom personel medyczny o wszelkich przyjmowanych  lekach, łącznie z lekami dostępnymi bez recepty, preparatami ziołowymi,
• szczerze odpowiedz na pytania dotyczące zakresu poruszania się, wstawania, kłopotów z utrzymaniem równowagi
• przećwicz w obecności pielęgniarki korzystanie z przycisku „dzwonka przyzywowego” i korzystaj  z niego  w sytuacji wystąpienia zawrotów głowy, zaburzeń równowagi,
• dowiedz się gdzie jest wyłącznik światła.

Pobyt w oddziale:

• proś o pomoc zawsze, gdy jej potrzebujesz,
• używaj stabilnego obuwia, w odpowiednim rozmiarze, na płaskim obcasie, z podeszwą antypoślizgową, najlepiej zapinanego na rzepy lub sznurowanego
• jeśli używasz okularów lub aparatu słuchowego zabierz je sobą do szpitala,
• unikaj śliskich i mokrych powierzchni, zwracaj uwagę na znaki ostrzegawcze wskazujące mokrą podłogę,
• przestrzegaj zaleceń personelu dotyczących zakazu chodzenia, nakazu chodzenia według schematu określonego przez rehabilitanta,
• jeżeli masz trudności z poruszaniem się wychodząc z sali chorych pamiętaj o kulach, balkoniku, poproś pielęgniarkę, opiekunkę, rehabilitanta lub rodzinę
• zachowaj ostrożność podczas chodzenia w okolicy drzwi otwierających się na zewnątrz,
• podczas leżenia w łóżku nie wychylaj się po przedmioty leżące na podłodze, wezwij personel dzwonkiem przyzywowym,
• podczas kąpieli w łazience korzystaj z dostępnego w oddziale sprzętu pomocniczego lub wykonaj kąpiel w obecności innych osób (rodzina, opiekunka, pielęgniarka),
• po leżeniu wstawaj z łóżka powoli,  stopniowo – usiądź, opuść nogi, posiedź chwilę, powoli wstań – w przypadku trudności poproś o pomoc personel lub rodzinę,
• w przypadku zawrotów głowy powiadom natychmiast personel medyczny,
• pamiętaj, że meble szpitalne np. niektóre szafki przyłóżkowe, mają kółka i mogą odjechać – dlatego nie stanowią bezpiecznego oparcia,
• przed przeniesieniem się na wózek zawsze wciśnij hamulce i sprawdź czy podnóżki są podniesione,
• miej blisko pod ręką przedmioty często używane: okulary, telefon, butelkę z napojem itp.

Wypis ze szpitala.

Podczas wypisu ze szpitala, w przypadku trudności z chodzeniem poproś o wózek inwalidzki lub balkonik, który ułatwi Ci dotarcie do środka transport.

KREWNY, OPIEKUN, ODWIEDZAJĄCY:

• powiadom personel o wcześniejszych upadkach lub osunięciach, jakie przytrafiły się Pacjentowi,
• unikaj przestawiania mebli w sali szpitalnej podczas wizyty, jeżeli korzystasz z krzeseł, pamiętaj, aby odstawić je na miejsce,
• postaraj się zabrać zbędne torby i przedmioty, aby nie zajmowały niepotrzebnie przestrzeni przy łóżku i na szafce pacjenta lub zabezpiecz je w taki sposób, aby nie przeszkadzały w przemieszczaniu się zarówno pacjentów jak i personelu medycznego,
• przekaż personelowi wszelkie informacje jakie mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo Pacjenta oraz powiadom o jakichkolwiek obawach dotyczących jego bezpieczeństwa.

PERSONEL:

• pomoże Ci w zaznajomieniu z topografią oddziału i zadbaniu o bezpieczeństwo,
• wskaże drogę do toalety, Twojej sali, punktu pielęgniarskiego, gabinetu lekarskiego,
• oceni czy grozi Ci ryzyko upadku i porozmawia z Tobą, Twoją rodziną lub opiekunem na temat zastosowania środków to ryzyko zmniejszających.

ZAPOBIEGANIE  UPADKOM PODCZAS POBYTU W DOMU.

Aby zmniejszyć ryzyko upadków w środowisku domowym należy przestrzegać poniższych wskazówek:

• zadbaj o formę fizyczną w sposób dostosowany do swoich możliwości,
• stosuj bogatą w wapń dietę z dodatkiem witaminy D (zmniejszysz ryzyko złamania),
• usuń z podłogi dywaniki, chodniki, maty, które mogą być przyczyną potknięcia lub upadku,
• zadbaj o właściwe wyposażenie mieszkania,
• usuń meble z miejsc utrudniających przejście, nie zastawiaj korytarzy – usuń zbędne przedmioty, progi, które mogą Ci przeszkadzać podczas chodzenia,
• noś odpowiednie obuwie – powinno być pełne, obejmujące całą stopę, lekkie, łatwe do ubrania, z podeszwa antypoślizgową,
• przedmioty codziennego użytku umieść na odpowiedniej wysokości, tak aby uniknąć sięgania po nie i schylania się,
• zawsze zamykaj drzwi szafek i zasuń szuflady,
• dobrze oświetl schody, zamontuj poręcze, na krawędziach stopni przymocuj taśmę antypoślizgową
• zadbaj, aby krzesła i fotele były stabilne i solidne, unikaj krzeseł z kółkami- siadając sprawdź, czy swobodnie opierasz stopy o podłoże,
• zwróć uwagę na zwierzęta domowe, zanim wstaniesz sprawdzaj gdzie są,
• w nocy pozostaw światło w przedpokoju lub zapaloną lampkę nocną,
• przewody elektryczne chowaj pod meblami lub listwami przypodłogowymi,
• zamotuj dodatkowe uchwyty w łazience i toalecie,
• zainstaluj obok wanny lub w kabinie prysznicowej chropowate drążki lub uchwyty,  a dno wanny lub brodzika wyłóż matą antypoślizgową,
• jeżeli nie możesz długo stać pod prysznicem lub masz problemy z wyjściem z wanny, korzystaj ze specjalnych krzesełek lub pomocy innych osób,
• nie przytrzymuj się stojaka na ręczniki, półek czy innych przedmiotów, które nie są na stałe zamontowane w ścianie,
• nie zamykaj się w łazience, drzwi powinny być otwierane na zewnątrz (osoba, która przewróci się w łazience najczęściej blokuje drzwi swoim ciałem)
• unikaj śliskich materiałów (satynowa pościel, prześcieradło) i zbyt długiej lub bardzo luźnej odzieży
• zawsze miej telefon w zasięgu ręki ze spisanymi numerami telefonów alarmowych
• korzystaj z akcesoriów pomocniczych (laski, trójnogi, balkoniki, maty antypoślizgowe itp.) zmniejszających ryzyko upadków
• kontroluj zażywane lekarstwa, sprawdzaj terminy ważności, skutki uboczne działania leku (pytaj farmaceuty lub lekarza), niektóre leki mogą powodować zawroty głowy, senność
• systematycznie diagnozuj i lecz zaburzenia wzroku i słuchu, stosuj w razie potrzeby aparat słuchowy, okulary
• w słonecznie dni używaj zasłon i rolet w oknach
• rozważ zastosowanie barierek zabezpieczających przed wypadnięciem z łóżka
• przy zmianie pozycji po dłuższym leżeniu lub siedzeniu pamiętaj o powolnym wstawaniu, przyjmuj pozycje pionową powoli, unikaj gwałtownego wstawania
• poproś o pomoc opiekuna w pokonywaniu barier architektonicznych, np. progi.