UPADEK - według definicji WHO upadek jest określany jako zdarzenie, w wyniku którego człowiek znalazł się niezamierzenie na podłodze lub innej, nisko położonej powierzchni w wyniku utraty równowagi, np. podczas chodzenia.

Do większości upadków dochodzi podczas prostych czynności jak np.:

• pochylanie,

• siadanie,

• wstawanie,

• chodzenie.

  
  

Przyczyny upadków można podzielić na:

wewnętrzne – wynikające ze stanu zdrowia pacjenta, zaburzeń w obrębie organizmu oraz wieku :

• osłabione funkcjonowanie narządów zmysłów biorących udział w kontroli postawy: wzroku, słuchu, równowagi, układu mięśniowego i nerwowego

• choroby neurologiczne,

• zmieniona postawa ciała charakteryzująca się pochyleniem do przodu i poruszanie się drobnymi krokami,

• upośledzenie wzroku,

• choroby związane z narządem ruchu,

• związane z chorobami układu krążenia – zaburzenia rytmu serca, choroba niedokrwienia serca, nadciśnienie

• zaburzenia otępienne, depresje, stany lękowe

• zaostrzenie choroby przewlekłej(POCHP, astma)

• choroby o ostrym przebiegu (hipoglikemia, zapalenia płuc, niedokrwistość)

• założone opatrunki

• upadki w przeszłości, które predysponują do ryzyka upadków

• każda choroba, która pogarsza stan ogólny pacjenta i jego sprawność ruchową

zewnętrzne – związane z warunkami pobytu w szpitalu lub domu:

• brak poręczy, uchwytów,

• źle dobrane obuwie,

• nierówna, śliska podłoga,

• nieprawidłowe oświetlenie,

• braku środków pomocniczych np. balkoników, itp.

  
  

Konsekwencje upadków:

• stłuczenia,

• złamania (niebezpieczne są zwłaszcza złamania miednicy, kości udowej),

• pogorszenie jakości życia,

• lęk przed kolejnym upadkiem,

• urazowe uszkodzenie mózgu,

• przedłużenie pobytu w szpitalu

  
  

Zapobieganie upadkom podczas pobytu w szpitalu

Przyjęcie do szpitala:

• przekaż personelowi szpitala informację na temat dotychczasowych upadków i dokładnie opisz towarzyszące im okoliczności,

• powiadom personel medyczny o wszelkich przyjmowanych lekach, łącznie z lekami dostępnymi bez recepty, preparatami ziołowymi,

• szczerze odpowiedz na pytania dotyczące zakresu poruszania się, wstawania, kłopotów z utrzymaniem równowagi

• przećwicz w obecności pielęgniarki korzystanie z przycisku „dzwonka przyzywowego” i korzystaj z niego w sytuacji wystąpienia zawrotów głowy, zaburzeń równowagi,

• dowiedz się gdzie jest wyłącznik światła.

Pobyt w oddziale:

• proś o pomoc zawsze, gdy jej potrzebujesz,

• używaj stabilnego obuwia, w odpowiednim rozmiarze, na płaskim obcasie, z podeszwą antypoślizgową, najlepiej zapinanego na rzepy lub sznurowanego

• jeśli używasz okularów lub aparatu słuchowego zabierz je sobą do szpitala,

• unikaj śliskich i mokrych powierzchni, zwracaj uwagę na znaki ostrzegawcze wskazujące mokrą podłogę,

• przestrzegaj zaleceń personelu dotyczących zakazu chodzenia, nakazu chodzenia według schematu określonego przez rehabilitanta,

• jeżeli masz trudności z poruszaniem się wychodząc z sali chorych pamiętaj o kulach, balkoniku, poproś pielęgniarkę, opiekunkę, rehabilitanta lub rodzinę

• zachowaj ostrożność podczas chodzenia w okolicy drzwi otwierających się na zewnątrz,

• podczas leżenia w łóżku nie wychylaj się po przedmioty leżące na podłodze, wezwij personel dzwonkiem przyzywowym,

• podczas kąpieli w łazience korzystaj z dostępnego w oddziale sprzętu pomocniczego lub wykonaj kąpiel w obecności innych osób (rodzina, opiekunka, pielęgniarka),

• po leżeniu wstawaj z łóżka powoli, stopniowo – usiądź, opuść nogi, posiedź chwilę, powoli wstań – w przypadku trudności poproś o pomoc personel lub rodzinę,

• w przypadku zawrotów głowy powiadom natychmiast personel medyczny,

• pamiętaj, że meble szpitalne np. niektóre szafki przyłóżkowe, mają kółka i mogą odjechać – dlatego nie stanowią bezpiecznego oparcia,

• przed przeniesieniem się na wózek zawsze wciśnij hamulce i sprawdź czy podnóżki są podniesione,

• miej blisko pod ręką przedmioty często używane: okulary, telefon, butelkę z napojem itp.

Wypis ze szpitala:

Podczas wypisu ze szpitala, w przypadku trudności z chodzeniem poproś o wózek inwalidzki lub balkonik, który ułatwi Ci dotarcie do środka transport.

Krewny, opiekun, odwiedzający:

• powiadom personel o wcześniejszych upadkach lub osunięciach, jakie przytrafiły się Pacjentowi,

• unikaj przestawiania mebli w sali szpitalnej podczas wizyty, jeżeli korzystasz z krzeseł, pamiętaj, aby odstawić je na miejsce,

• postaraj się zabrać zbędne torby i przedmioty, aby nie zajmowały niepotrzebnie przestrzeni przy łóżku i na szafce pacjenta lub zabezpiecz je w taki sposób, aby nie przeszkadzały w przemieszczaniu się zarówno pacjentów jak i personelu medycznego,

• przekaż personelowi wszelkie informacje jakie mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo Pacjenta oraz powiadom o jakichkolwiek obawach dotyczących jego bezpieczeństwa.

  
  

Personel:

• pomoże Ci w zaznajomieniu z topografią oddziału i zadbaniu o bezpieczeństwo,

• wskaże drogę do toalety, Twojej sali, punktu pielęgniarskiego, gabinetu lekarskiego,

• oceni czy grozi Ci ryzyko upadku i porozmawia z Tobą, Twoją rodziną lub opiekunem na temat zastosowania środków to ryzyko zmniejszających.

  
  

Zapobieganie upadkom podczas pobytu w domu

Aby zmniejszyć ryzyko upadków w środowisku domowym należy przestrzegać poniższych wskazówek:

• zadbaj o formę fizyczną w sposób dostosowany do swoich możliwości,

• stosuj bogatą w wapń dietę z dodatkiem witaminy D (zmniejszysz ryzyko złamania),

• usuń z podłogi dywaniki, chodniki, maty, które mogą być przyczyną potknięcia lub upadku,

• zadbaj o właściwe wyposażenie mieszkania,

• usuń meble z miejsc utrudniających przejście, nie zastawiaj korytarzy – usuń zbędne przedmioty, progi, które mogą Ci przeszkadzać podczas chodzenia,

• noś odpowiednie obuwie – powinno być pełne, obejmujące całą stopę, lekkie, łatwe do ubrania, z podeszwa antypoślizgową,

• przedmioty codziennego użytku umieść na odpowiedniej wysokości, tak aby uniknąć sięgania po nie i schylania się,

• zawsze zamykaj drzwi szafek i zasuń szuflady,

• dobrze oświetl schody, zamontuj poręcze, na krawędziach stopni przymocuj taśmę antypoślizgową

• zadbaj, aby krzesła i fotele były stabilne i solidne, unikaj krzeseł z kółkami- siadając sprawdź, czy swobodnie opierasz stopy o podłoże,

• zwróć uwagę na zwierzęta domowe, zanim wstaniesz sprawdzaj gdzie są,

• w nocy pozostaw światło w przedpokoju lub zapaloną lampkę nocną,

• przewody elektryczne chowaj pod meblami lub listwami przypodłogowymi,

• zamotuj dodatkowe uchwyty w łazience i toalecie,

• zainstaluj obok wanny lub w kabinie prysznicowej chropowate drążki lub uchwyty, a dno wanny lub brodzika wyłóż matą antypoślizgową,

• jeżeli nie możesz długo stać pod prysznicem lub masz problemy z wyjściem z wanny, korzystaj ze specjalnych krzesełek lub pomocy innych osób,

• nie przytrzymuj się stojaka na ręczniki, półek czy innych przedmiotów, które nie są na stałe zamontowane w ścianie,

• nie zamykaj się w łazience, drzwi powinny być otwierane na zewnątrz (osoba, która przewróci się w łazience najczęściej blokuje drzwi swoim ciałem)

• unikaj śliskich materiałów (satynowa pościel, prześcieradło) i zbyt długiej lub bardzo luźnej odzieży

• zawsze miej telefon w zasięgu ręki ze spisanymi numerami telefonów alarmowych

• korzystaj z akcesoriów pomocniczych (laski, trójnogi, balkoniki, maty antypoślizgowe itp.) zmniejszających ryzyko upadków

• kontroluj zażywane lekarstwa, sprawdzaj terminy ważności, skutki uboczne działania leku (pytaj farmaceuty lub lekarza), niektóre leki mogą powodować zawroty głowy, senność

• systematycznie diagnozuj i lecz zaburzenia wzroku i słuchu, stosuj w razie potrzeby aparat słuchowy, okulary

• w słonecznie dni używaj zasłon i rolet w oknach

• rozważ zastosowanie barierek zabezpieczających przed wypadnięciem z łóżka

• przy zmianie pozycji po dłuższym leżeniu lub siedzeniu pamiętaj o powolnym wstawaniu, przyjmuj pozycje pionową powoli, unikaj gwałtownego wstawania

• poproś o pomoc opiekuna w pokonywaniu barier architektonicznych, np. progi.